Kupując okna, w pierwszej kolejności skupiamy się na wyborze systemu profili i zapewnieniu sobie optymalnego poziomu izolacji cieplnej. Tyle samo uwagi warto jednak poświęcić okuciom montowanym na ramie skrzydła i ościeżnicy. To one odpowiadają za codzienne funkcjonowanie i pracę okna, w tym sposób otwierania i wentylacji.
Odpowiednio dobrane okucia mogą też wzmocnić odporność okna na włamanie, a także znacznie podnieść bezpieczeństwo i wygodę użytkowników, w tym szczególnie dzieci i osób starszych. Elementy okucia są montowane na całych obwodach ram skrzydła i ościeżnicy, stąd nazwa okucia obwiedniowego.
Jak dobrze wybrać okucia okienne? Zwróć uwagę na trzy kwestie:
- Wybierz okucia pochodzące od uznanego i doświadczonego producenta.
- Znajdź zaufanego producenta okien, który zagwarantuje odpowiedni dobór okucia i prawidłowe rozmieszczenie jego elementów.
- Przemyśl, jakie funkcje powinny mieć Twoje okna. Możliwości jest bardzo wiele. Warto dopilnować, żeby okucie miało wszystkie opcje, których potrzebujesz, a jednocześnie nie przepłacić za takie, z których nie będziesz korzystać.
Poniżej omówimy zarówno podstawowe, jak bardziej zaawansowane funkcje okna, jakie może nam zapewnić dobrze dobrane okucie. Zacznijmy od podstawowej kwestii, czyli sposobów otwierania okien.
Sposoby otwierania okien
Najczęściej spotykamy okna uchylno-rozwierne, czyli takie, które można zarówno otworzyć, jak i uchylić. Istnieją też okna wyposażone tylko w jedną z tych opcji – otwieranie lub uchylanie.
Najnowszym rozwiązaniem są okna uchylno-odstawno-rozwierne. Umożliwiają one tzw. wietrzenie szczelinowe – poprzez równoległe odstawienie skrzydła okiennego od ramy, o ok. 6 mm na całym obwodzie. Dlaczego warto to przemyśleć? W takiej pozycji wentylacja jestwyjątkowo energooszczędna, a okno pozostaje odporne na włamanie.
Porównaj efekty wietrzenia tradycyjnego, poprzez uchylenie okna i wietrzenia szczelinowego, przez odstawienie skrzydła. Przy temperaturze na zewnątrz wynoszącej 0°C i wewnętrznej wynoszącej 20°C:
- przy wietrzeniu tradycyjnym, po 10 minutach wnętrze wychłodzi się o 2°C,
- przy wietrzeniu szczelinowym, po 10 minutach wnętrze wychłodzi się tylko o 0,5°C.
Czy wiesz, że do okien można zastosować automatykę? Umożliwia to programowanie indywidualnych scenariuszy wentylacji. W ten sposób można zapewnić sobie stały dopływ świeżego powietrza z zewnątrz. Wygodny pilot na fale radiowe to idealne rozwiązanie dla okien trudno dostępnych, a także dla domów osób starszych lub niepełnosprawnych.
Również duże, ciężkie okna tarasowe i balkonowe doczekały się komfortowych, nowoczesnych rozwiązań. Duże, przeszklone płaszczyzny to marzenie wielu inwestorów. Formalnie okna, z powodu dużych rozmiarów i funkcji nazywane są raczej drzwiami. Sprawiają one, że wnętrze staje się jasne, bardziej przestronne, nowoczesne i eleganckie. Nowoczesne okucia mogą sprawić, że duże i ciężkie skrzydła będą się poruszać lekko i bezszelestnie. Z tego powodu, poza standardowym otwieraniem i uchylaniem, w przypadku drzwi tarasowych najbardziej popularnymi rozwiązaniami są okucia:
- równolegle–przesuwne – otwarcie drzwi polega na odsunięciu skrzydła od ościeżnicy, a następnie jego przesunięciu równolegle do płaszczyzny ramy, po szynie zamontowanej w dolnej jej części. Takie rozwiązanie zapewnia płynne i bezszelestne przesuwanie drzwi. Tego typu drzwi tarasowe występują w kilku wariantach sposobu otwierania. Najprostsze pozwala na uchylenie i przesunięcie okna, a jego rozszerzona wersja w postaci półautomatycznej dodatkowo wspomaga te funkcje przy pomocy specjalnej klamki.
Najnowsze rozwiązanie w tym zakresie pozwala zamiast funkcji uchylnej zastosować opisane już wcześniej, bardzo efektywne wietrzenie szczelinowe. Pozostawione w takim trybie okno jest cały czas bezpiecznie zaryglowane i odporne na włamanie. Obsługa wszystkich wymienionych wariantów jest prosta mimo dużych wymiarów i ciężaru skrzydła do 200 kg.
- podnoszono-przesuwne – otwarcie tego typu drzwi polega na przesunięciu ruchomego skrzydła za skrzydło stałe. Obsługa nie wymaga użycia siły nawet w przypadku bardzo ciężkich skrzydeł o wadze do 400 kg, ponieważ skrzydło przesuwa się na rolkach po ukrytej w podłodze szynie. Efekt wentylacji uzyskuje się po prostu zatrzymując skrzydło w dowolnym miejscu poprzez opuszczenie klamki. Takie drzwi można również wyposażyć w napęd. Obsługa za pomocą pilota i programowanie wietrzenie to bardzo wygodne i praktyczne rozwiązania.
Zobacz, jak w praktyce działają takie drzwi na naszym filmie:
Na co jeszcze zwrócić uwagę przy zakupie okien? Obecnie nowoczesne okucia oferują nam wiele ciekawych funkcji, które mogą znacznie ułatwić życie. Warto wiedzieć, czego możemy od nich oczekiwać i o co pytać sprzedawcę.
Wygoda
Mikrowentylacja czy stopniowany uchył?
Jedną z podstawowych, powszechnie spotkanych i najczęściej używanych funkcji okucia jest mikrowentylacja. Polega na rozszczelnieniu okna poprzez ustawienie klamki skrzydła w pozycji skierowanej do góry i w prawo pod kątem 45 stopni. W połączeniu ze standardowym uchyleniem okna daje to dwie możliwości wietrzenia bez pełnego otwarcia okna.
Nowoczesne okna często są wyposażone w okucia z tzw. stopniowanym uchyłem. Funkcja ta umożliwia położenie skrzydła w kilku pozycjach – od minimalnego rozszczelnienia po uchylenie. Pozwala to lepiej regulować intensywność wietrzenia w zależności od potrzeb, upodobań i oczywiście temperatury na zewnątrz. Niektórzy producenci standardowo już oferują w swoich oknach tę wygodną opcję.
Blokada antyzatrzaskowa
Podczas wentylacji bardzo przydatna może się okazać blokada antyzatrzaskowa, w którą można wyposażyć okno. Zabezpiecza ona uchylone skrzydło przed zatrzaśnięciem, np. pod wpływem wiatru.
Zatrzask drzwi balkonowych
Opcja nazywana żartobliwie „uchwytem palacza” umożliwia przymknięcie drzwi balkonowych od zewnątrz za pomocą specjalnego uchwytu, bez konieczności użycia klamki. Drzwi utrzymują się w pozycji przymkniętej, ale nie są zaryglowane. Wystarczy minimalnie silniejsze pchnięcie skrzydła, aby je otworzyć i wejść do środka. Dodatkową zaletą tego rozwiązania jest zabezpieczenie drzwi przed otwieraniem przez wiatr.
Hamulec w klamce
Pozwala zatrzymać skrzydło okna po otwarciu w dowolnej pozycji. Mechanizm jest bardzo prosty: otwieramy okno, przy wybranym położeniu skrzydła przesuwamy klamkę w dół i skrzydło zatrzymuje się. To kolejne praktyczne udogodnienie, które ułatwia wygodne wietrzenie.
Bezpieczeństwo
Grzybek i zaczep antywłamaniowy
Grzybkami antywłamaniowymi nazywamy specjalnie zaprojektowane, ośmiokątne rolki dociskowe, które są elementami okucia występującymi na całym obwodzie skrzydła. Działają z zaczepami na obwodzie ościeżnicy. W połączeniu z nimi utrzymują skrzydło okna w pozycji zamkniętej, dociskają je do ościeżnicy i ryglują.
Zaczepy występują w wersji zwykłej i antywłamaniowej. Połączenie zaczepu antywłamaniowego i grzybka daje tzw. punkt antywyważeniowy. Ten zgrany duet zapewnia całkowite bezpieczeństwo zamkniętego okna.
Odpowiednia konfiguracja punktów antywyważeniowych pozwala oknom uzyskać klasę odporności na włamanie WK1 / RC1N i WK2 / RC2 / RC2N – opisujemy je poniżej. Warto zwrócić uwagę, czy nasze okna mają okucie w jednej z klas odporności na włamanie, ponieważ jest to coraz częściej wymagane przy ubezpieczaniu domu i majątku.
Klasy odporności na włamanie
Okucia mogą być certyfikowane w jednej z klas odporności na włamanie. Od zwykłych okuć różnią się:
- większą ilością zaczepów antywłamaniowych w ustalonym rozmieszczeniu,
- płytką antyrozwierceniową montowaną na kasetce zasuwnicy, czyli tym elemencie okucia, na którym potem montowana jest klamka. Zapobiega to manipulacji przy klamce i jej rozwierceniu z zewnątrz.
- zastosowaniem specjalnej klamki z kluczykiem.
Podwójne nazewnictwo klas antywłamaniowych wynika ze zmian w normach, która miała miejsce na przestrzeni ostatnich lat. Stare oznaczenia klas WK1 i WK2 zostały zamienione nowymi oznaczeniami RC1, RC1N, RC2, RC2N. O ile w przypadku klas WK2 i RC2/RC2N oba oznaczenia są równoważne, o tyle w przypadku klas WK1 i RC1/RC1N wymagania przy zamianie zostały podwyższone. Litera „N” w nowych nazwach klas oznacza brak wymogu zastosowania szkła antywłamaniowego.
WK1 / RC1N
Oznaczenie okucia klasą WK1 lub RC1N wymaga, aby w zależności od wymiaru okna, było ono wyposażone w dwa, trzy lub cztery punkty antywyważeniowe.
WK2 / RC2 / RC2N
W przypadku klasy WK2, RC2 lub RC2N wszystkie zaczepy muszą być antywłamaniowe, a ich ilość i rozmieszczenie są precyzyjnie określone dla danego rozmiaru skrzydła.
Jeśli masz wątpliwości odnośnie oferowanego Ci okucia, poproś sprzedawcę o stosowny certyfikat.
Element dwufunkcyjny lub wielofunkcyjny
Element dwufunkcyjny zgodnie z nazwą łączy w sobie dwie role:
- blokadę błędnego położenia klamki, która uniemożliwia uchylenie skrzydła gdy okno jest otwarte. Zabezpiecza to przed wyczepieniem skrzydła z górnego zawiasu, co mogłoby stanowić niebezpieczeństwo dla użytkowników.
- podnośnik skrzydła ułatwiający jego zamykanie.
Element wielofunkcyjny, poza dwoma omówionymi wyżej opcjami, zapewnia dodatkowo funkcję omawianego już wcześniej zatrzasku. Jest stosowany głównie w drzwiach balkonowych.
Kontaktrony, czyli zaczepy magnetyczne
Są to czujniki otwarcia okna, które mogą stanowić część systemu alarmowego. To skuteczne i zarazem dyskretne zabezpieczenie przed nieproszonymi gośćmi. Najnowocześniejsze kontaktrony są zintegrowane z okuciem obwiedniowym, dzięki czemu mogą sygnalizować każdy jego ruch, np. obrót klamki. Czujniki zintegrowane z okuciem pozostają niewidoczne przy zamkniętym oknie. Mają one też inne przydatne funkcje – mogą np. wyłączać ogrzewanie w momencie rozszczelnienia lub otwarcia okna.
Pakiety dziecięce
W pokoju dziecięcym warto zastosować pakiety dziecięce z tzw. funkcją Tilt-First / TBT – Tilt Before Turn, wyposażone w specjalną klamkę. Często wystarczy chwila nieuwagi, aby sprytny szkrab wspiął się na parapet i otworzył okno. W takich przypadkach niezastąpione jest zabezpieczenie, polegające na zastosowaniu odwróconej kolejności otwierania: uchylenie przed otwarciem. Po przekręceniu klamki o 90 stopni mechanizm blokuje skrzydło okna w pozycji uchylonej, nie pozwalając na jego otwarcie. Dopiero przekręcenie klucza w klamce zwalnia blokadę i umożliwia otwarcie okna. To zwykle jest już poza możliwościami ciekawskiego malucha.
Klamka Secustik
Wśród propozycji dodatkowego wyposażenia warto rozważyć klamkę Secustik. Każdorazowe jej przekręcenie powoduje precyzyjne przesunięcie wałków ryglujących w kolejne pozycje na obwodzie obudowy. Towarzyszy temu charakterystyczne kliknięcie, potwierdzające, ze funkcja zabezpieczenia jest aktywna. Opatentowany mechanizm blokujący uniemożliwia manipulację przy klamce Secustik i otwarcie okna od zewnątrz, zabezpieczając przed włamaniem.
Estetyka
Ukryte zawiasy
Często myślimy wyłącznie o funkcjach okucia, tymczasem mogą mieć one też wpływ na wygląd okna. Dzięki ukryciu zawiasów okucia mogą być całkowicie niewidoczne – także z wnętrza pomieszczenia. Okno wygląda wtedy lżej i bardziej elegancko.
Aby okucie dobrze spełniało wszystkie swoje zadania i służyło przez lata, trzeba o nie odpowiednio zadbać. Nie jest to nic trudnego, wymaga jednak pamięci i systematyczności. Właściwa konserwacja okuć będzie tematem jednego z naszych następnych wpisów. Wkrótce przybliżymy też kolejny element każdego dobrego okna – przeszklenie.
Sprawdź także inne produkty marki KRISHOME (dawniej KRISPOL):
Czytaj także:
- Czy okna plastikowe się psują? Sprawdź.
- Dlaczego szyby parują?
- Jak zabezpieczyć okna na budowie? Oto 8 rad naszego eksperta!
- Okna zabezpieczone przed włamaniem. 3 elementy, które pozwolą Ci spać spokojnie podczas urlopu
- Jakie okno do kuchni wybrać?
- Twoje okno tego nie potrafi
- Co to znaczy „Dobre okno”? Część 1 – Profile
- Co to znaczy „Dobre okno”? Część 3 – Szyba
- 4 proste kroki do czystych i zadbanych okien
- 7 najczęściej zadawanych pytań o duże okna
